De Restitutiecommissie
In de jaren van het naziregime (1933-1945) is op grote schaal kunst geroofd van meestal Joodse eigenaren. Een geroofd kunstwerk kan tegenwoordig in bezit zijn van de Nederlandse overheid, een museum of een particulier. Heeft u het vermoeden dat een kunstobject vroeger aan uw familie toebehoorde en het bezit verloren is gegaan als gevolg van het naziregime? U kunt dan een verzoek om teruggave indienen bij de Adviescommissie Restitutieverzoeken Cultuurgoederen en Tweede Wereldoorlog (kortweg: de Restitutiecommissie).
Ik wil een verzoek indienen Ik heb een verzoek ontvangen
In een drietal documentaires krijgt u een beeld van hoe de Restitutiecommissie werkt en hoe haar adviezen tot stand komen. Ook tonen de films het emotionele proces dat nabestaanden doormaken tijdens het achterhalen van de geschiedenis van een kunstwerk.
over de commisie
Sinds 2001 adviseert de Restitutiecommissie over nazi-roofkunst in Nederland. Ook deelt zij kennis over het onderwerp door middel van nieuwsbrieven, lezingen, symposia en publicaties. De commissie is ingesteld door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, maar opereert onafhankelijk. Zij bestaat uit zeven leden en een secretariaat en is gevestigd in Den Haag.
De Restitutiecommissie heeft een verzoek beoordeeld tot teruggave van een eikenhouten tweedeurskast uit de zeventiende eeuw die deel uitmaakt van de NK-collectie. Het verzoek is gedaan nadat erfgenamen van de Joodse kunsthandelaar Mozes Mogrobi in kennis waren gesteld over nieuwe informatie die voortkomt uit onderzoek door de RCE in het kader van het Programma intensivering restitutiebeleid Cultuurgoederen WOII (2022-2025).
De Restitutiecommissie heeft de Minister van OCW geadviseerd de tekening Twee Vrouwenhoofden door een anonieme maker, die deel uitmaakt van de collectie van het Rijksmuseum in Amsterdam, te restitueren aan de erfgenamen van Arthur en Gisela Feldmann. De commissie bracht eerder adviezen uit (in 2006 en 2022) over teruggaveverzoeken van de erven Feldmann.
De Restitutiecommissie heeft een verzoek beoordeeld tot teruggave van twee keramische objecten. Op basis van onderzoek door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed in het kader van het Programma Intensivering Restitutiebeleid Cultuurgoederen WOII oordeelt de commissie dat de kunstwerken afkomstig zijn uit de collectie van de Joodse kunsthandelaar Aron Salomon Hiegentlich.
Netwerk Europese Restitutiecommissies
Ook Duitsland, Frankrijk, Oostenrijk en het Verenigd Koninkrijk hebben een restitutiecommissie voor advies inzake nazi-roofkunst. In 2017 hebben de vijf Europese restitutiecommissies de wens uitgesproken tot nadere samenwerking en kennisdeling. Dat heeft geleid tot de oprichting van het Netwerk Europese Restitutiecommissies. Het netwerk komt geregeld bijeen en geeft een Newsletter uit met bijdragen over restitutiezaken vanuit de verschillende landen.
ACTUEEL
30 oktober 2024
Lees het jaarverslag 2023 (pdf-bestand):
23 juli 2024
De Restitutiecommissie adviseert Gemeente Rotterdam tot teruggave van de tekening ‘Schrijvend meisje aan een tafel’ van Max Liebermann aan de erven van Max en Martha Liebermann. Waar restitutieverzoeken in de regel worden ingediend door de nazaten van kunstverzamelaars en kunsthandelaren, is in deze zaak voor het eerst sprake geweest van een verzoek van de erfgenamen van de maker van het kunstwerk in kwestie.
18 juli 2024
Bij de uitvoering van het Programma Intensivering Restitutiebeleid Cultuurgoederen WOII, waarbij de gehele NK-collectie opnieuw op herkomst wordt onderzocht, is met betrekking tot een aantal objecten een link gevonden met de Joodse kunsthandelaar Mozes Mogrobi. Naar aanleiding hiervan hebben de erven van Mogrobi een restitutieverzoek ingediend, dat heeft geleid tot deze teruggave.
Wilt u op de hoogte blijven van nieuwe adviezen en ontwikkelingen omtrent de Restitutiecommissie? Door uw gegevens in te vullen in de rechterkolom, abonneert u zich op onze nieuwsbrief.
Ga naar de site van NIOD Expertise Centrum Restitutie (ECR)
Ga naar de site van Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE)
Ga naar de site van Network of European Restitution Committees on Nazi-Looted Art
Ga naar de site van Logo Museumvereniging
Ga naar de site van Logo Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
Postbus 556
2501 CN Den Haag
(070) 376 59 92