DEN HAAG – De Restitutiecommissie adviseert minister Bussemaker van OCW om een claim op een deel van de Koenigs-collectie dat in 2004 uit Kiev, Oekraïne is gerecupereerd, af te wijzen. Het advies is overgenomen.
Het advies van 14 april 2014 gaat over 139 tekeningen en drie etsen uit de vooroorlogse kunstcollectie van bankier Franz Wilhelm Koenigs. De kunstwerken zijn in 2004 vanuit Kiev, Oekraïne, naar Nederland gerecupereerd en maken thans deel uit van de Nederlandse rijkscollectie (NK-collectie). Ze bevinden zich als langdurige bruikleen in Museum Boijmans Van Beuningen te Rotterdam.
Franz Koenigs was een, van oorsprong Duitse, bankier die zich in de jaren twintig van de vorige eeuw in Haarlem vestigde en later de Nederlandse nationaliteit heeft verworven. Hij bouwde in Nederland een belangrijke kunstcollectie op. In 2005 diende een kleindochter van Franz Koenigs een verzoek in tot restitutie van de 142 werken.
Volgens de commissie is onvoldoende aannemelijk geworden dat het bezitsverlies van Franz Koenigs in direct verband staat met het naziregime. Hierbij heeft zij vooral van belang geoordeeld dat de niet-Joodse Franz Koenigs op 2 april 1940, dus vóór de Duitse inval, zijn collectie heeft overgedragen aan de in Nederland gevestigde bank bij wie hij een opeisbaar geworden schuld had. Pas na die overdracht, en na een daaropvolgende verkoop aan een Nederlandse koper, zijn kunstwerken in handen van de Nazi’s gekomen.
De Adviescommissie Restitutieverzoeken Cultuurgoederen en Tweede Wereldoorlog adviseert over claims op tijdens de naziperiode verloren cultuurgoederen, zogeheten nazi-roofkunst. Sinds haar start in 2002 heeft de Restitutiecommissie 130 adviezen uitgebracht en zijn 147 claims aan haar voorgelegd.
Het bovenstaande bericht geeft een sterk verkorte samenvatting van het door de Restitutiecommissie aan de Minister van OCW uitgebrachte advies. Aan deze samenvatting kunnen geen rechten worden ontleend. Slechts de volledige tekst is authentiek.
Relevant advies: Koenigs III (Kiev claim)
Blijf op de hoogte van alle nieuwe adviezen en ontwikkelingen binnen de Restitutiecommisse
Actueel
23 juni 2023
Door de Staatssecretaris voor Cultuur en Media zijn benoemd als nieuwe voorzitter van de Restitutiecommissie de heer prof. mr. A.I.M. (Toon) van Mierlo en als nieuw commissielid de heer prof. mr. C.J.H. (Corjo) Jansen.
23 juli 2024
De Restitutiecommissie adviseert Gemeente Rotterdam tot teruggave van de tekening ‘Schrijvend meisje aan een tafel’ van Max Liebermann aan de erven van Max en Martha Liebermann. Waar restitutieverzoeken in de regel worden ingediend door de nazaten van kunstverzamelaars en kunsthandelaren, is in deze zaak voor het eerst sprake geweest van een verzoek van de erfgenamen van de maker van het kunstwerk in kwestie.
15 september 2022
De Restitutiecommissie adviseert de gemeente Eindhoven het schilderij Blick auf Murnau mit Kirche van de kunstenaar Wassily Kandinsky te restitueren aan de erven van Johanna Margarethe Stern-Lippmann (1874-1944). Op basis van nieuwe feiten heeft de Restitutiecommissie geconcludeerd dat voldoende aannemelijk is dat Margarethe Stern-Lippman het schilderij onvrijwillig heeft verloren tijdens het naziregime.
Postbus 556
2501 CN Den Haag
(070) 376 59 92