Bronzen kandelaar KA 118 (foto: Museum Boijmans Van Beuningen)
DEN HAAG, 27 juli 2020 – De Restitutiecommissie heeft bij bindend advies van 13 juli 2020 besloten dat de gemeente Rotterdam een bronzen kandelaar en een bronzen wijwateremmer moet teruggeven aan de erfgenamen van de Joodse apotheker Emanuel Vita Israël (1873-1940).
Emanuel Vita Israël bezat een grote collectie kunstvoorwerpen die hij voor het publiek toegankelijk maakte in stijlkamers in zijn woning in Amsterdam. Enkele dagen na de Duitse inval pleegde hij op 15 mei 1940 zelfmoord. Van zijn familie overleefden alleen een schoondochter en haar twee dochters de oorlog. In zijn op 30 juni 1939 opgemaakte testament had Vita Israël de bepaling opgenomen dat zijn verzameling antiquiteiten binnen een half jaar na zijn overlijden geveild moest worden. Zijn erfgenamen hebben daarom de collectie in november 1940 onder de hamer gebracht bij het Amsterdamse veilinghuis Frederik Muller & Co. Onder de geveilde objecten bevonden zich de kandelaar en wijwateremmer. De commissie heeft aangenomen dat zelfmoord van Vita Israël is ingegeven door de Duitse inval. Dat zijn erfgenamen ter uitvoering van de genoemde bepaling in zijn testament de kunstvoorwerpen hebben moeten laten veilen, ziet de commissie in samenhang met de doodsoorzaak als onvrijwillig door omstandigheden die direct verband hielden met het naziregime.
De kandelaar en de wijwateremmer bevonden zich in de collectie van Museum Boijmans van Beuningen. Ze zijn in 1994 aan de gemeente Rotterdam geschonken als onderdeel van de collectie J.W. Frederiks. Het Museum heeft in 2018 zelf contact opgenomen met de erfgenamen van Vita Israël waarna besloten is om de commissie om bindend advies te vragen.
De Adviescommissie Restitutieverzoeken Cultuurgoederen en Tweede Wereldoorlog adviseert over claims op tijdens de naziperiode verloren cultuurgoederen, zogeheten roofkunst. Sinds haar start in 2002 heeft de Restitutiecommissie 163 adviezen uitgebracht en zijn 185 claims aan haar voorgelegd. De commissie staat onder voorzitterschap van Fred Hammerstein.
Relevant bindend advies: Een bronzen wijwateremmer en een bronzen kandelaar
Blijf op de hoogte van alle nieuwe adviezen en ontwikkelingen binnen de Restitutiecommisse
Actueel
6 oktober 2023
Om mogelijke onduidelijkheden weg te nemen en de werkwijze van de Restitutiecommissie eenduidiger te maken, zijn er een aantal aanpassingen gedaan aan het Reglement werkwijze Restitutiecommissie.
18 juli 2024
Bij de uitvoering van het Programma Intensivering Restitutiebeleid Cultuurgoederen WOII, waarbij de gehele NK-collectie opnieuw op herkomst wordt onderzocht, is met betrekking tot een aantal objecten een link gevonden met de Joodse kunsthandelaar Mozes Mogrobi. Naar aanleiding hiervan hebben de erven van Mogrobi een restitutieverzoek ingediend, dat heeft geleid tot deze teruggave.
9 november 2023
De RC adviseert de Staatssecretaris Cultuur en Media om het schilderij God verschijnt aan Abraham te Sichem door Moeyaert te restitueren aan de erfopvolger van Herman Hamburger. Op grond van onderzoek door het Expertisecentrum Restitutie (ECR) oordeelt de commissie dat het in hoge mate aannemelijk is dat het schilderij sinds 1936 onderdeel uitmaakte van de particuliere collectie van de Joodse kunsthandelaar en -verzamelaar Herman Hamburger. Ook is voldoende aannemelijk geworden dat Hamburger het bezit van het schilderij onvrijwillig heeft verloren als gevolg van omstandigheden die direct verband houden met het naziregime.
Postbus 556
2501 CN Den Haag
(070) 376 59 92