DEN HAAG, 31 augustus 2016 – De Restitutiecommissie heeft de minister van OCW geadviseerd een claim op een schilderij door Isaac Israels af te wijzen. De minister heeft het advies overgenomen.

Het advies betreft het schilderij Kinderen aan het strand door Isaac Israels, dat deel uitmaakt van de collectie van Museum Arnhem. Het werk is na de Tweede Wereldoorlog in Velp aangetroffen in het huis van een medewerker van de Duitse Sicherheitsdienst (SD). Destijds vermoedden de autoriteiten dat het schilderij afkomstig was uit Amsterdam en is er tevergeefs naar de eigenaar gezocht. In 1948 is het schilderij uiteindelijk overgedragen aan het toenmalige Gemeentemuseum Arnhem.

In 2014 ontving de minister van OCW een verzoek tot teruggave van het schilderij. Het verzoek werd ingediend door de kleinzoon van een joodse Amsterdammer die tijdens de oorlog door de nazi’s is vermoord. Uit een archiefdocument blijkt dat de grootvader inderdaad een Israels in bezit had die door de nazi’s is geroofd, maar over dat geroofde werk is niets meer bekend dan de achternaam van de maker: Israels.

Verzoeker baseert zijn claim onder meer op het feit dat zijn vader in de jaren tachtig een reproductie kocht van een bekend schilderij door Israels uit het Rijksmuseum waarop kinderen zijn afgebeeld die aan het strand op ezeltjes rijden. Volgens verzoeker deed de reproductie zijn vader denken aan het geroofde schilderij, dat hij zich herinnerde uit zijn kindertijd. Omdat het schilderij van Museum Arnhem sterk lijkt op het schilderij van de reproductie stelt verzoeker dat het werk in Arnhem van zijn grootvader geroofd moet zijn.

Uitgebreid onderzoek, door zowel verzoeker als de Restitutiecommissie, heeft niet genoeg gegevens opgeleverd om te stellen dat het in hoge mate aannemelijk is dat het schilderij Kinderen aan het strand het van de grootvader van verzoeker geroofde schilderij is. Daarom heeft de Restitutiecommissie de minister van OCW geadviseerd om het verzoek af te wijzen. Weliswaar verwijst verzoeker naar de afbeelding op de door zijn vader gekochte reproductie, maar Isaac Israels heeft duizenden werken gemaakt, waaronder enkele tientallen schilderijen waarop kinderen zijn afgebeeld die ezeltje rijden aan het strand. Er is daarom een gerede kans dat het van de grootvader van verzoeker geroofde werk een andere Israels betreft.

Bovendien blijkt uit het onderzoek dat twee andere Amsterdamse joodse families na de oorlog aangifte hebben gedaan van de vermissing van een schilderij door Isaac Israels. Wat betreft omschrijving en afmetingen kunnen die twee schilderijen overeenkomen met het nu geclaimde werk uit Arnhem. Gegevens hierover zullen aan het einde van het jaar worden gepubliceerd op een vernieuwde website van Bureau Herkomst Gezocht.

Over de Restitutiecommissie

De Adviescommissie Restitutieverzoeken Cultuurgoederen en Tweede Wereldoorlog adviseert over claims op tijdens de naziperiode verloren cultuurgoederen, zogeheten roofkunst. Sinds haar start in 2002 heeft de Restitutiecommissie 145 adviezen uitgebracht en zijn 165 claims aan haar voorgelegd.

Relevant advies: Kinderen aan het strand door Isaac Israels