DEN HAAG, 4 januari 2018 – De Restitutiecommissie heeft minister Van Engelshoven van OCW geadviseerd een pasteltekening uit de rijkscollectie terug te geven aan de erfgenamen van de oorspronkelijke eigenaren. De minister heeft dit advies overgenomen.

Op de tekening in pastelkrijt door Philippus Endlich is een heer met viool in een bibliotheek afgebeeld. Het kunstwerk was gedeelde eigendom van de grootvaders van verzoekers en maakte oorspronkelijk deel uit van een collectie die voornamelijk bestond uit familieportretten. De pasteltekening werd na de Duitse inval uit voorzorg ondergebracht in een kluis van de Amsterdamsche Bank, samen met andere kunstwerken. Daar werd de collectie door de Duitsers in beslag genomen. De pasteltekening kwam terecht bij de roofinstelling Lippmann, Rosenthal & Co, Sarphatistraat (Liro), die het werk in 1943 verkocht aan veilinghuis Mak van Waay te Amsterdam. Op 24 mei 1944 werd de pasteltekening aangekocht door het Rijksprentenkabinet. Sindsdien bevindt de tekening zich in de collectie van het Rijksmuseum.

Na de oorlog probeerde de familie de inbeslaggenomen kunstwerken terug te vinden. Ook de pasteltekening van Endlich werd opgegeven als vermist. Er werd destijds echter geen verband gelegd met het door het Rijksprentenkabinet aangekochte werk.

In december 2016 heeft Bureau Herkomst Gezocht informatie uit het project ‘Vermiste Werken’ op haar website gepubliceerd. Dit project heeft tot doel het digitaliseren en ontsluiten van gegevens over vermiste kunstwerken en waar mogelijk het identificeren ervan. De basis voor dit project vormen de circa 15.000 Aangifteformulieren en het daarbij behorende beeldmateriaal uit het archief van de SNK en het RKD-Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis. Ook de aangifte van de pasteltekening werd gepubliceerd. Verzoekers hebben de hierop vermelde tekening vervolgens geïdentificeerd als het werk bij het Rijksmuseum en de minister verzocht om teruggave ervan. De commissie heeft de minister geadviseerd de tekening terug te geven aan de erfgenamen van de oorspronkelijke eigenaren.

Over de Restitutiecommissie

De Adviescommissie Restitutieverzoeken Cultuurgoederen en Tweede Wereldoorlog adviseert over claims op tijdens de naziperiode verloren cultuurgoederen, zogeheten roofkunst. Sinds haar start in 2002 heeft de Restitutiecommissie 153 adviezen uitgebracht en zijn 173 claims aan haar voorgelegd. De commissie staat onder voorzitterschap van Fred Hammerstein.

Relevant advies: Pasteltekening door Philippus Endlich