DEN HAAG, 26 september 2017 – De Restitutiecommissie heeft minister Bussemaker van OCW geadviseerd een tekening uit de rijkscollectie terug te geven aan de erfgenamen van de oorspronkelijke Duitse eigenaar Michael Berolzheimer. De minister heeft dit advies overgenomen.

De tekening ‘Gezicht op de abdij van Grottaferrata’ door Caspar van Wittel werd in 1975 door het Rijksprentenkabinet namens de Nederlandse Staat verworven op een veiling en bevindt zich in de collectie van het Rijksmuseum Amsterdam. In 2016 hebben erfgenamen van Berolzheimer de minister van OCW tot teruggave van de tekening verzocht. De minister heeft de Restitutiecommissie verzocht om haar te adviseren over dit verzoek.

Uit het advies blijkt dat de oorspronkelijke eigenaar van de tekening, de joodse jurist dr. Michael Berolzheimer (1866-1942), in de loop van 1938 is gevlucht uit nazi-Duitsland. Hij vestigde zich uiteindelijk in de Verenigde Staten. Zijn verzameling tekeningen werd na zijn vlucht geveild bij veilinghuis Adolf Weinmüller te München. De tekening door Van Wittel werd waarschijnlijk door Weinmüller zelf onderhands doorverkocht. In 1975 kwam het werk onder de hamer bij Mak van Waay te Amsterdam en werd daar aangekocht door het Rijksprentenkabinet.

De commissie is in haar advies tot het oordeel gekomen dat Berolzheimer de tekening heeft moeten laten veilen als gevolg van de anti-joodse maatregelen in nazi-Duitsland. Het is onaannemelijk dat hij na de verkoop de vrije beschikking heeft gekregen over de opbrengst. De commissie acht het belang van verzoekers bij teruggave van de tekening zwaarwegender dan het belang van de Staat bij behoud van de tekening voor de rijkscollectie. Daarom adviseert de commissie de minister van OCW de tekening te restitueren aan de erfgenamen van de oorspronkelijke eigenaar.

Over de Restitutiecommissie

De Adviescommissie Restitutieverzoeken Cultuurgoederen en Tweede Wereldoorlog adviseert over claims op tijdens de naziperiode verloren cultuurgoederen, zogeheten roofkunst. Sinds haar start in 2002 heeft de Restitutiecommissie 148 adviezen uitgebracht en zijn 173 claims aan haar voorgelegd. De commissie staat onder voorzitterschap van Fred Hammerstein.

Relevant advies: Berolzheimer