Restitutieverzoek

Voor het indienen van een restitutieverzoek moet bekend zijn van wie een kunstwerk is. Dat is niet altijd even duidelijk. Als een schilderij in een museum hangt, betekent dat bijvoorbeeld niet altijd dat het schilderij van het museum zelf is. Het kan ook gaan om een bruikleen van de rijksoverheid, een gemeente of een particulier. Het museum waar het kunstwerk zich bevindt, kan u het beste hierover inlichten. Neem bij twijfel contact op met de RCE.

Wanneer duidelijk is van wie het kunstwerk is, weet u of het gaat om de procedure ‘Rijkscollectie’ of de procedure ‘Overige collecties’. Voor beide procedures is een stappenplan opgesteld waarin wordt uitgelegd hoe het indienen van een restitutieverzoek verloopt.

Beoordelingskader

In 2020 is het Nederlandse restitutiebeleid geëvalueerd. De evaluatie is uitgevoerd op verzoek van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Op grond daarvan heeft de minister het Instellingsbesluit Restitutiecommissie per 22 april 2021 vervangen door een nieuw Instellingsbesluit. Dit omvat nu voor zowel de Rijkscollectie als Overige collecties het volledige kader waarlangs de commissie de verzoeken beoordeelt. Dit beoordelingskader bevat drie criteria: oorspronkelijke eigendom, onvrijwillig bezitsverlies en goede trouw bij verwerving.

Is de Staat de bezitter van het cultuurgoed (Rijkscollectie) dan gelden alleen de eerste twee criteria. Is daaraan voldaan, dan adviseert de Restitutiecommissie de minister tot restitutie zonder voorwaarden.

Is een ander dan de Staat de bezitter (Overige collecties), dan speelt het derde criterium, goede trouw bij verwerving, tevens een rol.

1. Als voldaan is aan de vereisten van oorspronkelijke eigendom en onvrijwillig bezitsverlies en de bezitter niet te goeder trouw was óf zich niet op goede trouw wil beroepen, dan volgt restitutie zonder voorwaarden.
2. Was de bezitter te goeder trouw en wenst de bezitter zich hierop te beroepen, dan besluit de Restitutiecom­mis­sie óf tot restitutie zonder voor­waar­den óf tot een bemiddelende oplossing.

Voor verzoeken die al voor 22 april 2021 bij de Restitutiecommissie in behandeling zijn, geldt een overgangsregeling.